tutmaq
阿塞拜疆语
| 其他字母 | |
|---|---|
| 西里尔字母 | тутмаг |
| 拉丁字母 | tutmaq |
| 波斯-阿拉伯字母 | توتماق |
词源
源自原始突厥语 *tut- (“抓住”)。[1] 与古突厥语 𐱃𐰆𐱃 (tut-, “抓,保持,拥有”)、土耳其语 tutmak (“抓,持”)、巴什基尔语 тотоу (totou, “抓,持”)、楚瓦什语 тытма (tytma, “抓,持”)、哈卡斯语 & 绍尔语 тударға (tudarğa, “抓,持,控制,克制”)、吉尔吉斯语 тутуу (tutuu, “抓”)、土库曼语 tutmak (“抓,持,租,填”)、图瓦语 тудар (tudar, “抓,持”)、乌兹别克语 tutmoq (“抓,持,拿”)、雅库特语 тут (tut, “抓,持”)同源。
发音
动词
tutmaq (及物)
- 拿,持
- 1983,Zahid Xəlil, Kəndlinin söhbəti:
- Çiçəkləri və kəlbətini əlində bərk tutmuşdu ki, salıb itirməsin.
- 他手上轻轻握著花和钳子,这样就不会把花掉在地上。
- 2014年11月5日,“Bir dönərlik “fahişə””,出自 Lent.az[1]:[永久失效连结]
- İki polis onu qolundan bərk-bərk tutmuşdu
- 两个警察抓住她的手臂。
- Əlində nə tutursan? ― 你手里拿着什么?
- 近义词: saxlamaq
- 抓
- 2017,Vahid Çəmənli, Dəli Çəmənli, →ISBN:
- Onun zırıldamaları fasiləsiz aglamağa keçəndə əlindən tutub evə gətirdim.
- 她哭得越来越大声,我一把抓住她,带她回家。
- 近义词: əlinə almaq
- 认为
- 捕捉
- balıq tutmaq ― 捉鱼
- (口语) 感染
- 逮捕
- 2016年8月8日,“Olimpiadada daha bir biabırçılıq”,出自 Day.az[3]:
- Hadisənin şahidləri işə qarışıblar, cinayətkarı tutublar.
- 目击者介入并逮捕了嫌犯。
- 近义词: həbs etmək、saxlamaq、azadlıqdan məhrum etmək、içəri salmaq
- (不及物) 假设,假定 (一般用第一人称复数命令式 + ki 的形式)
- Tutaq ki, bu iş alındı. Sonra nə? ― 要是成功了,后面该怎么做?
- Tutalım ki, mən buna razıyam. Bəs başqaları necə? ― 假设我同意,那么其他人呢?
- 近义词: güman etmək、zənn etmək
- 租
- Bakıya köçdük, ikiotaqlı mənzil tutduq, orada altı ay qaldıq. ― 我们搬到了巴库,租下一间两室公寓,在那里住了六个月。
- Xərcləri aşağı saxlamaq üçün, bir neçə nəfərimiz avtobus tutduq və oraya bir yerdə getdik. ― 为了降低开销,我们中的几个人租了一辆巴士一起过去。
- 近义词: kirayə götürmək
- (军事) 攻占
- 近义词: nəzarətə götürmək、işğal etmək
- 位居,职位为
- 2016年3月4日, Trend.az[5]:
- Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun sərəncamında deyilir ki, əgər yol verilmiş nöqsanlar qısa müddət ərzində aradan qaldırılmazsa məmur tutduğu vəzifədən azad ediləcək.
- 土库曼斯坦总统库尔班古力·别尔德穆哈梅多夫的法令规定,如果官员无法在短时间内改正缺点,就会被免职。
- 持有(立场,观点)
- Tutduğunuz mövqe bizə aydındır, amma biz onunla razı deyilik. ― 我们明白你的立场,但我们并不同意。
- 强烈感觉
- Birdən onu güclü qorxu tutdu. ― 他/她突然被吓坏了。
- (口语) 勾引(仅用于qız tutmaq)
- 2014年6月23日,Fərid Nietzsche, Yazar.in[6]:
- Təbii ki, cəmiyyətdə artıq özünə yer eləmiş bu fikrin baş səbəbkarı “qız tutmaq” məqsədi ilə müxtəlif parkları, ticarət mərkəzlərini, ictimai obyektləri gəzən oğlancığazlarımızdır.
- 当然,这个已经扎根于社会的想法的主要来源,是一些男孩子到各个公园、商场和公共场所去“泡妞”的行为。
- (俚语) 理解
- temanı/mövzunu tutmaq' ― 理解主题
- Orjinalı görənlər temanı tutar. ― 看过原著的人就会理解主旨。
变位
tutmaq的变位
| 肯定 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 主语非过去分词 | tutan | |||||||
| 主语过去分词 | tutmuş | |||||||
| 主语将来确定分词 | tutacaq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) tutduğum | (sənin +) tutduğun | (属施 +) tutduğu | (bizim +) tutduğumuz | (sizin +) tutduğunuz | (属施 +) tutduğu 或 tutduqları | ||
| tutub | ||||||||
| 一般时间分词 | tutanda | |||||||
| 强化分词 | tutduqca | |||||||
| 特定时间分词 | tutarkən | |||||||
| 情态分词 | tutaraq | |||||||
| 不定式 | tutmaq | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | tuturam | tutursan | tutur | tuturuq | tutursunuz | tuturlar |
| 完成1 | tutmuşam | tutmusan, tutmuşsan* |
tutmuşdur | tutmuşuq | tutmusunuz, tutmuşsunuz* |
tutmuşlar | ||
| 完成2 | – | tutubsan | tutub(dur) | – | tutubsunuz | tutub(dur)lar | ||
| 过去 | 一般 | tutdum | tutdun | tutdu | tutduq | tutdunuz | tutdular | |
| 连续 | tuturdum | tuturdun | tuturdu | tuturduq | tuturdunuz | tuturdular | ||
| 完成 | tutmuşdum | tutmuşdun | tutmuşdu | tutmuşduq | tutmuşdunuz | tutmuşdular | ||
| 将来 | 确定 | tutacağam | tutacaqsan | tutacaq | tutacağıq | tutacaqsınız | tutacaqlar | |
| 不定 | tutaram | tutarsan | tutar | tutarıq | tutarsınız | tutarlar | ||
| 过去将来 | 确定 | tutacaqdım | tutacaqdın | tutacaqdı | tutacaqdıq | tutacaqdınız | tutacaqdılar | |
| 不定 | tutardım | tutardın | tutardı | tutardıq | tutardınız | tutardılar | ||
| 条件 | 现在 | tutsam | tutsan | tutsa | tutsaq | tutsanız | tutsalar | |
| 过去 | tutsaydım | tutsaydın | tutsaydı | tutsaydıq | tutsaydınız | tutsaydılar | ||
| 虚拟 | tutam | tutasan | tuta | tutaq | tutasınız | tutalar | ||
| 劝励 | tutasıyam | tutasısan | tutası | tutasıyıq | tutasısınız | tutasılar | ||
| 强制 | 现在 | tutmalıyam | tutmalısan | tutmalı | tutmalıyıq | tutmalısınız | tutmalılar | |
| 过去 | tutmalıydım | tutmalıydın | tutmalıydı | tutmalıydıq | tutmalıydınız | tutmalıydılar | ||
| 证据 | 现在 | tuturmışam | tuturmışsan | tuturmış | tuturmışuq | tuturmışsunuz | tuturmışlar | |
| 过去 | tutubmışam | tutubmışsan | tutubmış | tutubmışuq | tutubmışsunuz | tutubmışlar | ||
| 祈使 | tutum | tut | tutsun | tutaq, tutalım* |
tutun | tutsunlar | ||
| 否定 | ||||||||
| 主语非过去分词 | tutmayan | |||||||
| 主语过去分词 | tutmamış | |||||||
| 主语将来确定分词 | tutmayacaq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) tutmadığım | (sənin +) tutmadığın | (属施 +) tutmadığı | (bizim +) tutmadığımız | (sizin +) tutmadığınız | (属施 +) tutmadığı 或 tutmadıqları | ||
| 动副词 | tutmayıb | |||||||
| 一般时间分词 | tutmayanda | |||||||
| 强化分词 | tutmadıqca | |||||||
| 特定时间分词 | tutmayarkən | |||||||
| 情态分词 | tutmayaraq | |||||||
| 不定式 | tutmamaq | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | tutmuram | tutmursan | tutmur | tutmuruq | tutmursunuz | tutmurlar |
| 完成1 | tutmamışam | tutmamısan, tutmamışsan* |
tutmamış | tutmamışıq | tutmamısınız, tutmamışsınız* |
tutmamışlar | ||
| 完成2 | – | tutmayıbsan | tutmayıb(dır) | – | tutmayıbsınız | tutmayıb(dır)lar | ||
| 过去 | 一般 | tutmadım | tutmadın | tutmadı | tutmadıq | tutmadınız | tutmadılar | |
| 连续 | tutmurdum | tutmurdun | tutmurdu | tutmurduq | tutmurdunuz | tutmurdular | ||
| 完成 | tutmamışdım | tutmamışdın | tutmamışdı | tutmamışdıq | tutmamışdınız | tutmamışdılar | ||
| 将来 | 确定 | tutmayacağam | tutmayacaqsan | tutmayacaq | tutmayacağıq | tutmayacaqsınız | tutmayacaqlar | |
| 不定 | tutmaram | tutmarsan, tutmazsan |
tutmaz | tutmarıq | tutmarsınız, tutmazsınız | tutmazlar | ||
| 过去将来 | 确定 | tutmayacaqdım | tutmayacaqdın | tutmayacaqdı | tutmayacaqdıq | tutmayacaqdınız | tutmayacaqdılar | |
| 不定 | tutmazdım | tutmazdın | tutmazdı | tutmazdıq | tutmazdınız | tutmazdılar | ||
| 条件 | 现在 | tutmasam | tutmasan | tutmasa | tutmasaq | tutmasanız | tutmasalar | |
| 过去 | tutmasaydım | tutmasaydın | tutmasaydı | tutmasaydıq | tutmasaydınız | tutmasaydılar | ||
| 虚拟 | tutmayam | tutmayasan | tutmaya | tutmayaq | tutmayasınız | tutmayalar | ||
| 劝励 | tutmayasıyam | tutmayasısan | tutmayası | tutmayasıyıq | tutmayasısınız | tutmayasılar | ||
| 强制 | 现在 | tutmamalıyam | tutmamalısan | tutmamalı | tutmamalıyıq | tutmamalısınız | tutmamalılar | |
| 过去 | tutmamalıydım | tutmamalıydın | tutmamalıydı | tutmamalıydıq | tutmamalıydınız | tutmamalıydılar | ||
| 证据 | 现在 | tutmayırmışam | tutmayırmışsan | tutmayırmış | tutmayırmışuq | tutmayırmışsunuz | tutmayırmışlar | |
| 过去 | tutmayıbmışam | tutmayıbmışsan | tutmayıbmış | tutmayıbmışuq | tutmayıbmışsunuz | tutmayıbmışlar | ||
| 祈使 | tutmayım | tutma | tutmasın | tutmayaq tutmayalım* |
tutmayın | tutmasınlar | ||
| 潜在否定 | ||||||||
| 主语非过去分词 | tutammayan | |||||||
| 主语将来确定分词 | tutammayacaq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) tutammadığım | (sənin +) tutammadığın | (属施 +) tutammadığı | (bizim +) tutammadığımız | (sizin +) tutammadığınız | (属施 +) tutammadığı 或 tutammadıqları | ||
| 动副词 | tutammayıb | |||||||
| 一般时间分词 | tutammayanda | |||||||
| 强化分词 | tutammadıqca | |||||||
| 特定时间分词 | tutammayarkən | |||||||
| 情态分词 | tutammayaraq | |||||||
| 不定式 | tutammamaq | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | tutammıram | tutammırsan | tutammır | tutammırıq | tutammırsınız | tutammırlar |
| 完成1 | tutammamışam | tutammamısan, tutammamışsan* |
tutammamışdır | tutammamışıq | tutammamısınız, tutammamışsınız* |
tutammaşmılar | ||
| 完成2 | – | tutammayıbsan | tutammayıb(dır) | – | tutammayıbsınız | tutammayıb(dır)lar | ||
| 过去 | 一般 | tutammadım | tutammadın | tutammadı | tutammadıq | tutammadınuz | tutammadılar | |
| 连续 | tutammırdım | tutammırdın | tutammırdı | tutammırdıq | tutammırdınız | tutammırdulır | ||
| 完成 | tutammamışdım | tutammamışdın | tutammamışdı | tutammamışdıq | tutammamışdınız | tutammamışdılar | ||
| 将来 | 确定 | tutammayacağam | tutammayacaqsan | tutammayacaq | tutammayacağıq | tutammayacaqsınız | tutammayacaqlar | |
| 不定 | tutammaram | tutammarsan, tutammazsan |
tutammaz | tutammarıq | tutammarsınız, tutammazsınız |
tutammazlar | ||
| 过去将来 | 确定 | tutammayacaqdım | tutammayacaqdın | tutammayacaqdı | tutammayacaqdıq | tutammayacaqdınız | tutammayacaqdılar | |
| 不定 | tutammazdım | tutammazdın | tutammazdı | tutammazdıq | tutammazdınız | tutammazdılar | ||
| 条件 | 现在 | tutammasam | tutammasan | tutammasa | tutammasaq | tutammasanız | tutammasalar | |
| 过去 | tutammasaydım | tutammasaydın | tutammasaydı | tutammasaydıq | tutammasaydınız | tutammasaydılar | ||
| 虚拟 | tutammayam | tutammayasan | tutammaya | tutammayaq | tutammayasınız | tutammayalar | ||
| 祈使 | tutammayım | tutamma | tutammasın | tutammayaq | tutammayın | tutammasınlar | ||
| 注:部分变位形式可能只是假设,并非每一种变位形式都确实存在。 | ||||||||
| * 旧式或高语域 | ||||||||
派生词
- tutarlı
- tutma
- tutmalı
- tutqun
- tutucu
- tutulmaq
- tutum
- tutumlu
- tutumsuz
- tutuq
- tutuzdurmaq
- tutuşdurmaq
- tutuşmaq
复合动词
- atəşə tutmaq (“开炮”)
- irad tutmaq (“指责,责备”)
- baş tutmaq (“成功,发生,产生”)
相关词汇
- dustaq
参考资料
- ↑ Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*tut-”, Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
