qayıtmaq
阿塞拜疆语
| 其他字母 | |
|---|---|
| 西里尔字母 | гајытмаг |
| 拉丁字母 | qayıtmaq |
| 波斯-阿拉伯字母 | قاییتماق |
词源
可能源自原始突厥语 *kay- (“回来,回去;尊重;斜视;往……的那方移动,走过”)。[1]与喀喇汗语 قَدِتْماقْ (qadïtmāq, “回来,回去”)[2], 土耳其语 kayıtmak, 克里米亚鞑靼语 qaytmaq, 巴什基尔语 ҡайтыу (qaytïw)同源。
发音
动词
qayıtmaq
- (不及物) 返回,回去,回来
- sürgündən qayıtmaq ― 流亡归来
- Tələbələr Amerikada iki il oxuyub vətənlərinə qayıtdılar
- 学生在美国学习两年,然后回国。
- 1985,“Ağdamda Qədir Rüstəmovla “Atüstü” söhbət”,出自 Qafqaz.info[1]:
- Özümə söz verdim ki, onu tapmayınca, geri qayıdası deyiləm.
- 我对自己发誓,找不到他,决不回去。
- 近义词: dönmək
变位
qayıtmaq的变位
| 肯定 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 主语非过去分词 | qayıdan | |||||||
| 主语过去分词 | qayıtmış | |||||||
| 主语将来确定分词 | qayıdacaq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) qayıtdığım | (sənin +) qayıtdığın | (属施 +) qayıtdığı | (bizim +) qayıtdığımız | (sizin +) qayıtdığınız | (属施 +) qayıtdığı 或 qayıtdıqları | ||
| qayıdıb | ||||||||
| 一般时间分词 | qayıdanda | |||||||
| 强化分词 | qayıtdıqca | |||||||
| 特定时间分词 | qayıdarkən | |||||||
| 情态分词 | qayıdaraq | |||||||
| 不定式 | qayıtmaq | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | qayıdıram | qayıdırsan | qayıdır | qayıdırıq | qayıdırsınız | qayıdırlar |
| 完成1 | qayıtmışam | qayıtmısan, qayıtmışsan* |
qayıtmışdır | qayıtmışıq | qayıtmısınız, qayıtmışsınız* |
qayıtmışlar | ||
| 完成2 | – | qayıtıbsan | qayıtıb(dır) | – | qayıtıbsınız | qayıtıb(dır)lar | ||
| 过去 | 一般 | qayıtdım | qayıtdın | qayıtdı | qayıtdıq | qayıtdınız | qayıtdılar | |
| 连续 | qayıdırdım | qayıdırdın | qayıdırdı | qayıdırdıq | qayıdırdınız | qayıdırdılar | ||
| 完成 | qayıtmışdım | qayıtmışdın | qayıtmışdı | qayıtmışdıq | qayıtmışdınız | qayıtmışdılar | ||
| 将来 | 确定 | qayıdacağam | qayıdacaqsan | qayıdacaq | qayıdacağıq | qayıdacaqsınız | qayıdacaqlar | |
| 不定 | qayıdaram | qayıdarsan | qayıdar | qayıdarıq | qayıdarsınız | qayıdarlar | ||
| 过去将来 | 确定 | qayıdacaqdım | qayıdacaqdın | qayıdacaqdı | qayıdacaqdıq | qayıdacaqdınız | qayıdacaqdılar | |
| 不定 | qayıdardım | qayıdardın | qayıdardı | qayıdardıq | qayıdardınız | qayıdardılar | ||
| 条件 | 现在 | qayıtsam | qayıtsan | qayıtsa | qayıtsaq | qayıtsanız | qayıtsalar | |
| 过去 | qayıtsaydım | qayıtsaydın | qayıtsaydı | qayıtsaydıq | qayıtsaydınız | qayıtsaydılar | ||
| 虚拟 | qayıdam | qayıdasan | qayıda | qayıdaq | qayıdasınız | qayıdalar | ||
| 劝励 | qayıdasıyam | qayıdasısan | qayıdası | qayıdasıyıq | qayıdasısınız | qayıdasılar | ||
| 强制 | 现在 | qayıtmalıyam | qayıtmalısan | qayıtmalı | qayıtmalıyıq | qayıtmalısınız | qayıtmalılar | |
| 过去 | qayıtmalıydım | qayıtmalıydın | qayıtmalıydı | qayıtmalıydıq | qayıtmalıydınız | qayıtmalıydılar | ||
| 证据 | 现在 | qayıdırmışam | qayıdırmışsan | qayıdırmış | qayıdırmışıq | qayıdırmışsınız | qayıdırmışlar | |
| 过去 | qayıdıbmışam | qayıdıbmışsan | qayıdıbmış | qayıdıbmışıq | qayıdıbmışsınız | qayıdıbmışlar | ||
| 祈使 | qayıdım | qayıt | qayıtsın | qayıdaq, qayıdalım* |
qayıdın | qayıtsınlar | ||
| 否定 | ||||||||
| 主语非过去分词 | qayıtmayan | |||||||
| 主语过去分词 | qayıtmamış | |||||||
| 主语将来确定分词 | qayıtmayacaq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) qayıtmadığım | (sənin +) qayıtmadığın | (属施 +) qayıtmadığı | (bizim +) qayıtmadığımız | (sizin +) qayıtmadığınız | (属施 +) qayıtmadığı 或 qayıtmadıqları | ||
| 动副词 | qayıtmayıb | |||||||
| 一般时间分词 | qayıtmayanda | |||||||
| 强化分词 | qayıtmadıqca | |||||||
| 特定时间分词 | qayıtmayarkən | |||||||
| 情态分词 | qayıtmayaraq | |||||||
| 不定式 | qayıtmamaq | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | qayıtmıram | qayıtmırsan | qayıtmır | qayıtmırıq | qayıtmırsınız | qayıtmırlar |
| 完成1 | qayıtmamışam | qayıtmamısan, qayıtmamışsan* |
qayıtmamış | qayıtmamışıq | qayıtmamısınız, qayıtmamışsınız* |
qayıtmamışlar | ||
| 完成2 | – | qayıtmayıbsan | qayıtmayıb(dır) | – | qayıtmayıbsınız | qayıtmayıb(dır)lar | ||
| 过去 | 一般 | qayıtmadım | qayıtmadın | qayıtmadı | qayıtmadıq | qayıtmadınız | qayıtmadılar | |
| 连续 | qayıtmırdım | qayıtmırdın | qayıtmırdı | qayıtmırdıq | qayıtmırdınız | qayıtmırdılar | ||
| 完成 | qayıtmamışdım | qayıtmamışdın | qayıtmamışdı | qayıtmamışdıq | qayıtmamışdınız | qayıtmamışdılar | ||
| 将来 | 确定 | qayıtmayacağam | qayıtmayacaqsan | qayıtmayacaq | qayıtmayacağıq | qayıtmayacaqsınız | qayıtmayacaqlar | |
| 不定 | qayıtmaram | qayıtmarsan, qayıtmazsan |
qayıtmaz | qayıtmarıq | qayıtmarsınız, qayıtmazsınız | qayıtmazlar | ||
| 过去将来 | 确定 | qayıtmayacaqdım | qayıtmayacaqdın | qayıtmayacaqdı | qayıtmayacaqdıq | qayıtmayacaqdınız | qayıtmayacaqdılar | |
| 不定 | qayıtmazdım | qayıtmazdın | qayıtmazdı | qayıtmazdıq | qayıtmazdınız | qayıtmazdılar | ||
| 条件 | 现在 | qayıtmasam | qayıtmasan | qayıtmasa | qayıtmasaq | qayıtmasanız | qayıtmasalar | |
| 过去 | qayıtmasaydım | qayıtmasaydın | qayıtmasaydı | qayıtmasaydıq | qayıtmasaydınız | qayıtmasaydılar | ||
| 虚拟 | qayıtmayam | qayıtmayasan | qayıtmaya | qayıtmayaq | qayıtmayasınız | qayıtmayalar | ||
| 劝励 | qayıtmayasıyam | qayıtmayasısan | qayıtmayası | qayıtmayasıyıq | qayıtmayasısınız | qayıtmayasılar | ||
| 强制 | 现在 | qayıtmamalıyam | qayıtmamalısan | qayıtmamalı | qayıtmamalıyıq | qayıtmamalısınız | qayıtmamalılar | |
| 过去 | qayıtmamalıydım | qayıtmamalıydın | qayıtmamalıydı | qayıtmamalıydıq | qayıtmamalıydınız | qayıtmamalıydılar | ||
| 证据 | 现在 | qayıtmayırmışam | qayıtmayırmışsan | qayıtmayırmış | qayıtmayırmışıq | qayıtmayırmışsınız | qayıtmayırmışlar | |
| 过去 | qayıtmayıbmışam | qayıtmayıbmışsan | qayıtmayıbmış | qayıtmayıbmışıq | qayıtmayıbmışsınız | qayıtmayıbmışlar | ||
| 祈使 | qayıtmayım | qayıtma | qayıtmasın | qayıtmayaq qayıdmayalım* |
qayıtmayın | qayıtmasınlar | ||
| 潜在否定 | ||||||||
| 主语非过去分词 | qayıdammayan | |||||||
| 主语将来确定分词 | qayıdammayacaq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) qayıdammadığım | (sənin +) qayıdammadığın | (属施 +) qayıdammadığı | (bizim +) qayıdammadığımız | (sizin +) qayıdammadığınız | (属施 +) qayıdammadığı 或 qayıdammadıqları | ||
| 动副词 | qayıdammayıb | |||||||
| 一般时间分词 | qayıdammayanda | |||||||
| 强化分词 | qayıdammadıqca | |||||||
| 特定时间分词 | qayıdammayarkən | |||||||
| 情态分词 | qayıdammayaraq | |||||||
| 不定式 | qayıdammamaq | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | qayıdammıram | qayıdammırsan | qayıdammır | qayıdammırıq | qayıdammırsınız | qayıdammırlar |
| 完成1 | qayıdammamışam | qayıdammamısan, qayıdammamışsan* |
qayıdammamışdır | qayıdammamışıq | qayıdammamısınız, qayıdammamışsınız* |
qayıdammaşmılar | ||
| 完成2 | – | qayıdammayıbsan | qayıdammayıb(dır) | – | qayıdammayıbsınız | qayıdammayıb(dır)lar | ||
| 过去 | 一般 | qayıdammadım | qayıdammadın | qayıdammadı | qayıdammadıq | qayıdammadınız | qayıdammadılar | |
| 连续 | qayıdammırdım | qayıdammırdın | qayıdammırdı | qayıdammırdıq | qayıdammırdınız | qayıdammırdılır | ||
| 完成 | qayıdammamışdım | qayıdammamışdın | qayıdammamışdı | qayıdammamışdıq | qayıdammamışdınız | qayıdammamışdılar | ||
| 将来 | 确定 | qayıdammayacağam | qayıdammayacaqsan | qayıdammayacaq | qayıdammayacağıq | qayıdammayacaqsınız | qayıdammayacaqlar | |
| 不定 | qayıdammaram | qayıdammarsan, qayıdammazsan |
qayıdammaz | qayıdammarıq | qayıdammarsınız, qayıdammazsınız |
qayıdammazlar | ||
| 过去将来 | 确定 | qayıdammayacaqdım | qayıdammayacaqdın | qayıdammayacaqdı | qayıdammayacaqdıq | qayıdammayacaqdınız | qayıdammayacaqdılar | |
| 不定 | qayıdammazdım | qayıdammazdın | qayıdammazdı | qayıdammazdıq | qayıdammazdınız | qayıdammazdılar | ||
| 条件 | 现在 | qayıdammasam | qayıdammasan | qayıdammasa | qayıdammasaq | qayıdammasanız | qayıdammasalar | |
| 过去 | qayıdammasaydım | qayıdammasaydın | qayıdammasaydı | qayıdammasaydıq | qayıdammasaydınız | qayıdammasaydılar | ||
| 虚拟 | qayıdammayam | qayıdammayasan | qayıdammaya | qayıdammayaq | qayıdammayasınız | qayıdammayalar | ||
| 祈使 | qayıdammayım | qayıdamma | qayıdammasın | qayıdammayaq | qayıdammayın | qayıdammasınlar | ||
| 注:部分变位形式可能只是假设,并非每一种变位形式都确实存在。 | ||||||||
| * 旧式或高语域 | ||||||||
派生
- qayıdış (名词)
- qaytarmaq (“归还”)
参考资料
- ↑ Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*KAj-”, Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
- ↑ Template:R:xqa:DLT
- ↑ Haneda, Koichi (2009—2010), “qayıtmaq”, لغات لهجهی تبریز [大不里士方言词汇表] (波斯语), 大不里士: یاران, ISBN 978-964-234-028-6, 页93
