keçmək
阿塞拜疆语
| 其他字母 | |
|---|---|
| 西里尔字母 | кечмәк |
| 拉丁字母 | keçmək |
| 波斯-阿拉伯字母 | کچمک |
词源
源自古安纳托利亚土耳其语 كچمك (gäčmäk) ← 原始突厥语 *geč (“通过”)。[1]与古突厥语 [script needed] (käč-, “穿过”), 土耳其语 geçmek等同源。
发音
动词
keçmək
- 〈不及物〉 穿过
- 〈及物〉 跨过
- çayı keçmək ― 渡河
- Yaşıl işıq yananda, yolu keçmək olar. ― 绿灯亮,行人可过马路。
- 〈及物〉〈喻〉 经过
- 〈不及物〉〈喻〉(+ 夺格) 通过,及格
- sınaqdan keçmək ― 通过考试
- 〈不及物〉 进来
- Buyurun, keçin içəri! ― 请进!
- 〈不及物〉 (不好的事情)过去
- Qrip bir həftədən sonra keçdi ― The flue went away after a week.
- Bu da keçər ― 这也会过去的。
- 〈不及物〉 结果是
- İmtahanın necə keçdi? ― 你的考试是怎么过的?
- Heç də yaxşı keçmədi, kəsildim. ― 结果不好,我挂科了。
- 〈不及物〉(+ 与格) 传播,传染(疾病)
- 2016年6月16日, Day.az[1]:
- QİÇS xəstəliyi mənə ərimdən keçdi.
- 我老公把艾滋病传给了我。
- 近义词: yoluxmaq
- 〈不及物〉(+ 夺格) 原谅
- Allah günahımdan keçsin. ― 愿主原谅我的罪孽。
变位
keçmək的变位
| 肯定 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 主语非过去分词 | keçən | |||||||
| 主语过去分词 | keçmiş | |||||||
| 主语将来确定分词 | keçəcəq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) keçdiyim | (sənin +) keçdiyin | (属施 +) keçdiyi | (bizim +) keçdiyimiz | (sizin +) keçdiyiniz | (属施 +) keçdiyi 或 keçdikləri | ||
| keçib | ||||||||
| 一般时间分词 | keçəndə | |||||||
| 强化分词 | keçdikcə | |||||||
| 特定时间分词 | keçərkən | |||||||
| 情态分词 | keçərək | |||||||
| 不定式 | keçmək | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | keçirəm | keçirsən | keçir | keçirik | keçirsiniz | keçirlər |
| 完成1 | keçmişəm | keçmisən, keçmişsən* |
keçmişdir | keçmişik | keçmisiniz, keçmişsiniz* |
keçmişlər | ||
| 完成2 | – | keçibsən | keçib(dir) | – | keçibsiniz | keçib(dir)lər | ||
| 过去 | 一般 | keçdim | keçdin | keçdi | keçdik | keçdiniz | keçdilər | |
| 连续 | keçirdim | keçirdin | keçirdi | keçirdik | keçirdiniz | keçirdilər | ||
| 完成 | keçmişdim | keçmişdin | keçmişdi | keçmişdik | keçmişdiniz | keçmişdilər | ||
| 将来 | 确定 | keçəcəyəm | keçəcəksən | keçəcək | keçəcəyik | keçəcəksiniz | keçəcəklər | |
| 不定 | keçərəm | keçərsən | keçər | keçərik | keçərsiniz | keçərlər | ||
| 过去将来 | 确定 | keçəcəkdim | keçəcəkdin | keçəcəkdi | keçəcəkdik | keçəcəkdiniz | keçəcəkdilər | |
| 不定 | keçərdim | keçərdin | keçərdi | keçərdik | keçərdiniz | keçərdilər | ||
| 条件 | 现在 | keçsəm | keçsən | keçsə | keçsək | keçsəniz | keçsələr | |
| 过去 | keçsəydim | keçsəydin | keçsəydi | keçsəydik | keçsəydiniz | keçsəydilər | ||
| 虚拟 | keçəm | keçəsən | keçə | keçək | keçəsiniz | keçələr | ||
| 劝励 | keçəsiyəm | keçəsisən | keçəsi | keçəsiyik | keçəsisiniz | keçəsilər | ||
| 强制 | 现在 | keçməliyəm | keçməlisən | keçməli | keçməliyik | keçməlisiniz | keçməlilər | |
| 过去 | keçməliydim | keçməliydin | keçməliydi | keçməliydik | keçməliydiniz | keçməliydilər | ||
| 证据 | 现在 | keçirmişəm | keçirmişsən | keçirmiş | keçirmişik | keçirmişsiniz | keçirmişlər | |
| 过去 | keçibmişəm | keçibmişsən | keçibmiş | keçibmişik | keçibmişsiniz | keçibmişlər | ||
| 祈使 | keçim | keç | keçsin | keçək, keçəlim* |
keçin | keçsinlər | ||
| 否定 | ||||||||
| 主语非过去分词 | keçməyən | |||||||
| 主语过去分词 | keçməmiş | |||||||
| 主语将来确定分词 | keçməyəcəq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) keçmədiyim | (sənin +) keçmədiyin | (属施 +) keçmədiyi | (bizim +) keçmədiyimiz | (sizin +) keçmədiyiniz | (属施 +) keçmədiyi 或 keçmədikləri | ||
| 动副词 | keçməyib | |||||||
| 一般时间分词 | keçməyəndə | |||||||
| 强化分词 | keçmədikcə | |||||||
| 特定时间分词 | keçməyərkən | |||||||
| 情态分词 | keçməyərək | |||||||
| 不定式 | keçməmək | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | keçmirəm | keçmirsən | keçmir | keçmirik | keçmirsiniz | keçmirlər |
| 完成1 | keçməmişəm | keçməmisən, keçməmişsən* |
keçməmiş | keçməmişik | keçməmisiniz, keçməmişsiniz* |
keçməmişlər | ||
| 完成2 | – | keçməyibsən | keçməyib(dir) | – | keçməyibsiniz | keçməyib(dir)lər | ||
| 过去 | 一般 | keçmədim | keçmədin | keçmədi | keçmədik | keçmədiniz | keçmədilər | |
| 连续 | keçmirdim | keçmirdin | keçmirdi | keçmirdik | keçmirdiniz | keçmirdilər | ||
| 完成 | keçməmişdim | keçməmişdin | keçməmişdi | keçməmişdik | keçməmişdiniz | keçməmişdilər | ||
| 将来 | 确定 | keçməyəcəyəm | keçməyəcəksən | keçməyəcək | keçməyəcəyik | keçməyəcəksiniz | keçməyəcəklər | |
| 不定 | keçmərəm | keçmərsən, keçməzsən |
keçməz | keçmərik | keçmərsiniz, keçməzsiniz | keçməzlər | ||
| 过去将来 | 确定 | keçməyəcəkdim | keçməyəcəkdin | keçməyəcəkdi | keçməyəcəkdik | keçməyəcəkdiniz | keçməyəcəkdilər | |
| 不定 | keçməzdim | keçməzdin | keçməzdi | keçməzdik | keçməzdiniz | keçməzdilər | ||
| 条件 | 现在 | keçməsəm | keçməsən | keçməsə | keçməsək | keçməsəniz | keçməsələr | |
| 过去 | keçməsəydim | keçməsəydin | keçməsəydi | keçməsəydik | keçməsəydiniz | keçməsəydilər | ||
| 虚拟 | keçməyəm | keçməyəsən | keçməyə | keçməyək | keçməyəsiniz | keçməyələr | ||
| 劝励 | keçməyəsiyəm | keçməyəsisən | keçməyəsi | keçməyəsiyik | keçməyəsisiniz | keçməyəsilər | ||
| 强制 | 现在 | keçməməliyəm | keçməməlisən | keçməməli | keçməməliyik | keçməməlisiniz | keçməməlilər | |
| 过去 | keçməməliydim | keçməməliydin | keçməməliydi | keçməməliydik | keçməməliydiniz | keçməməliydilər | ||
| 证据 | 现在 | keçməyirmişəm | keçməyirmişsən | keçməyirmiş | keçməyirmişik | keçməyirmişsiniz | keçməyirmişlər | |
| 过去 | keçməyibmişəm | keçməyibmişsən | keçməyibmiş | keçməyibmişik | keçməyibmişsiniz | keçməyibmişlər | ||
| 祈使 | keçməyim | keçmə | keçməsin | keçməyək keçməyəlim* |
keçməyin | keçməsinlər | ||
| 潜在否定 | ||||||||
| 主语非过去分词 | keçəmməyən | |||||||
| 主语将来确定分词 | keçəmməyəcəq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) keçəmmədiyim | (sənin +) keçəmmədiyin | (属施 +) keçəmmədiyi | (bizim +) keçəmmədiyimiz | (sizin +) keçəmmədiyiniz | (属施 +) keçəmmədiyi 或 keçəmmədikləri | ||
| 动副词 | keçəmməyib | |||||||
| 一般时间分词 | keçəmməyəndə | |||||||
| 强化分词 | keçəmmədikcə | |||||||
| 特定时间分词 | keçəmməyərkən | |||||||
| 情态分词 | keçəmməyərək | |||||||
| 不定式 | keçəmməmək | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | keçəmmirəm | keçəmmirsən | keçəmmir | keçəmmirik | keçəmmirsiniz | keçəmmirlər |
| 完成1 | keçəmməmişəm | keçəmməmisən, keçəmməmişsən* |
keçəmməmişdir | keçəmməmişik | keçəmməmisiniz, keçəmməmişsiniz* |
keçəmməşmilər | ||
| 完成2 | – | keçəmməyibsən | keçəmməyib(dir) | – | keçəmməyibsiniz | keçəmməyib(dir)lər | ||
| 过去 | 一般 | keçəmmədim | keçəmmədin | keçəmmədi | keçəmmədik | keçəmmədiniz | keçəmmədilər | |
| 连续 | keçəmmirdim | keçəmmirdin | keçəmmirdi | keçəmmirdik | keçəmmirdiniz | keçəmmirdilir | ||
| 完成 | keçəmməmişdim | keçəmməmişdin | keçəmməmişdi | keçəmməmişdik | keçəmməmişdiniz | keçəmməmişdilər | ||
| 将来 | 确定 | keçəmməyəcəyəm | keçəmməyəcəksən | keçəmməyəcək | keçəmməyəcəyik | keçəmməyəcəksiniz | keçəmməyəcəklər | |
| 不定 | keçəmmərəm | keçəmmərsən, keçəmməzsən |
keçəmməz | keçəmmərik | keçəmmərsiniz, keçəmməzsiniz |
keçəmməzlər | ||
| 过去将来 | 确定 | keçəmməyəcəkdim | keçəmməyəcəkdin | keçəmməyəcəkdi | keçəmməyəcəkdik | keçəmməyəcəkdiniz | keçəmməyəcəkdilər | |
| 不定 | keçəmməzdim | keçəmməzdin | keçəmməzdi | keçəmməzdik | keçəmməzdiniz | keçəmməzdilər | ||
| 条件 | 现在 | keçəmməsəm | keçəmməsən | keçəmməsə | keçəmməsək | keçəmməsəniz | keçəmməsələr | |
| 过去 | keçəmməsəydim | keçəmməsəydin | keçəmməsəydi | keçəmməsəydik | keçəmməsəydiniz | keçəmməsəydilər | ||
| 虚拟 | keçəmməyəm | keçəmməyəsən | keçəmməyə | keçəmməyək | keçəmməyəsiniz | keçəmməyələr | ||
| 祈使 | keçəmməyim | keçəmmə | keçəmməsin | keçəmməyək | keçəmməyin | keçəmməsinlər | ||
| 注:部分变位形式可能只是假设,并非每一种变位形式都确实存在。 | ||||||||
| * 旧式或高语域 | ||||||||
派生词
- keçici
- keçirmək
- keçirici
- keçinmək
- keçilmək
- keçilməz
- keçən
参考资料
- ↑ Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*geč”, Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
- ↑ Haneda, Koichi (2009—2010), “keçmək”, لغات لهجهی تبریز [大不里士方言词汇表] (波斯语), 大不里士: یاران, ISBN 978-964-234-028-6, 页115
