dəyişmək
阿塞拜疆语
词源
派生自原始突厥语 *dẹg-。[1]与阿塞拜疆语 dəyər (“价值”)有关。与土耳其语 değişmek (“改变”), 楚瓦什语 тивӗҫ (tivĕś, “债务”)同源。
发音
动词
dəyişmək
- 〈及物／不及物〉 改变
- Zaman dəyişir. ― 时间在变。
- On il ərzində çox şey dəyişdi. ― 这十年里很多事情都变了。
- Sən heç dəyişməmisən. ― 你一点儿都没变。
- 〈及物〉 交换
- Səni heç nəyə dəyişmərəm. ― 我不会和你交换什么。
- Rolları dəyişdilər. ― 他们互换了角色。
- 近义词： dəyişdirmək
- 〈及物〉 换台
- kanalı dəyişmək ― 换台
- 近义词： çevirmək
- 〈及物〉 变位
变位
dəyişmək的变位
| 肯定 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 主语非过去分词 | dəyişən | |||||||
| 主语过去分词 | dəyişmiş | |||||||
| 主语将来确定分词 | dəyişəcəq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) dəyişdiyim | (sənin +) dəyişdiyin | (属施 +) dəyişdiyi | (bizim +) dəyişdiyimiz | (sizin +) dəyişdiyiniz | (属施 +) dəyişdiyi 或 dəyişdikləri | ||
| dəyişib | ||||||||
| 一般时间分词 | dəyişəndə | |||||||
| 强化分词 | dəyişdikcə | |||||||
| 特定时间分词 | dəyişərkən | |||||||
| 情态分词 | dəyişərək | |||||||
| 不定式 | dəyişmək | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | dəyişirəm | dəyişirsən | dəyişir | dəyişirik | dəyişirsiniz | dəyişirlər |
| 完成1 | dəyişmişəm | dəyişmisən, dəyişmişsən* |
dəyişmişdir | dəyişmişik | dəyişmisiniz, dəyişmişsiniz* |
dəyişmişlər | ||
| 完成2 | – | dəyişibsən | dəyişib(dir) | – | dəyişibsiniz | dəyişib(dir)lər | ||
| 过去 | 一般 | dəyişdim | dəyişdin | dəyişdi | dəyişdik | dəyişdiniz | dəyişdilər | |
| 连续 | dəyişirdim | dəyişirdin | dəyişirdi | dəyişirdik | dəyişirdiniz | dəyişirdilər | ||
| 完成 | dəyişmişdim | dəyişmişdin | dəyişmişdi | dəyişmişdik | dəyişmişdiniz | dəyişmişdilər | ||
| 将来 | 确定 | dəyişəcəyəm | dəyişəcəksən | dəyişəcək | dəyişəcəyik | dəyişəcəksiniz | dəyişəcəklər | |
| 不定 | dəyişərəm | dəyişərsən | dəyişər | dəyişərik | dəyişərsiniz | dəyişərlər | ||
| 过去将来 | 确定 | dəyişəcəkdim | dəyişəcəkdin | dəyişəcəkdi | dəyişəcəkdik | dəyişəcəkdiniz | dəyişəcəkdilər | |
| 不定 | dəyişərdim | dəyişərdin | dəyişərdi | dəyişərdik | dəyişərdiniz | dəyişərdilər | ||
| 条件 | 现在 | dəyişsəm | dəyişsən | dəyişsə | dəyişsək | dəyişsəniz | dəyişsələr | |
| 过去 | dəyişsəydim | dəyişsəydin | dəyişsəydi | dəyişsəydik | dəyişsəydiniz | dəyişsəydilər | ||
| 虚拟 | dəyişəm | dəyişəsən | dəyişə | dəyişək | dəyişəsiniz | dəyişələr | ||
| 劝励 | dəyişəsiyəm | dəyişəsisən | dəyişəsi | dəyişəsiyik | dəyişəsisiniz | dəyişəsilər | ||
| 强制 | 现在 | dəyişməliyəm | dəyişməlisən | dəyişməli | dəyişməliyik | dəyişməlisiniz | dəyişməlilər | |
| 过去 | dəyişməliydim | dəyişməliydin | dəyişməliydi | dəyişməliydik | dəyişməliydiniz | dəyişməliydilər | ||
| 证据 | 现在 | dəyişirmişəm | dəyişirmişsən | dəyişirmiş | dəyişirmişik | dəyişirmişsiniz | dəyişirmişlər | |
| 过去 | dəyişibmişəm | dəyişibmişsən | dəyişibmiş | dəyişibmişik | dəyişibmişsiniz | dəyişibmişlər | ||
| 祈使 | dəyişim | dəyiş | dəyişsin | dəyişək, dəyişəlim* |
dəyişin | dəyişsinlər | ||
| 否定 | ||||||||
| 主语非过去分词 | dəyişməyən | |||||||
| 主语过去分词 | dəyişməmiş | |||||||
| 主语将来确定分词 | dəyişməyəcəq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) dəyişmədiyim | (sənin +) dəyişmədiyin | (属施 +) dəyişmədiyi | (bizim +) dəyişmədiyimiz | (sizin +) dəyişmədiyiniz | (属施 +) dəyişmədiyi 或 dəyişmədikləri | ||
| 动副词 | dəyişməyib | |||||||
| 一般时间分词 | dəyişməyəndə | |||||||
| 强化分词 | dəyişmədikcə | |||||||
| 特定时间分词 | dəyişməyərkən | |||||||
| 情态分词 | dəyişməyərək | |||||||
| 不定式 | dəyişməmək | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | dəyişmirəm | dəyişmirsən | dəyişmir | dəyişmirik | dəyişmirsiniz | dəyişmirlər |
| 完成1 | dəyişməmişəm | dəyişməmisən, dəyişməmişsən* |
dəyişməmiş | dəyişməmişik | dəyişməmisiniz, dəyişməmişsiniz* |
dəyişməmişlər | ||
| 完成2 | – | dəyişməyibsən | dəyişməyib(dir) | – | dəyişməyibsiniz | dəyişməyib(dir)lər | ||
| 过去 | 一般 | dəyişmədim | dəyişmədin | dəyişmədi | dəyişmədik | dəyişmədiniz | dəyişmədilər | |
| 连续 | dəyişmirdim | dəyişmirdin | dəyişmirdi | dəyişmirdik | dəyişmirdiniz | dəyişmirdilər | ||
| 完成 | dəyişməmişdim | dəyişməmişdin | dəyişməmişdi | dəyişməmişdik | dəyişməmişdiniz | dəyişməmişdilər | ||
| 将来 | 确定 | dəyişməyəcəyəm | dəyişməyəcəksən | dəyişməyəcək | dəyişməyəcəyik | dəyişməyəcəksiniz | dəyişməyəcəklər | |
| 不定 | dəyişmərəm | dəyişmərsən, dəyişməzsən |
dəyişməz | dəyişmərik | dəyişmərsiniz, dəyişməzsiniz | dəyişməzlər | ||
| 过去将来 | 确定 | dəyişməyəcəkdim | dəyişməyəcəkdin | dəyişməyəcəkdi | dəyişməyəcəkdik | dəyişməyəcəkdiniz | dəyişməyəcəkdilər | |
| 不定 | dəyişməzdim | dəyişməzdin | dəyişməzdi | dəyişməzdik | dəyişməzdiniz | dəyişməzdilər | ||
| 条件 | 现在 | dəyişməsəm | dəyişməsən | dəyişməsə | dəyişməsək | dəyişməsəniz | dəyişməsələr | |
| 过去 | dəyişməsəydim | dəyişməsəydin | dəyişməsəydi | dəyişməsəydik | dəyişməsəydiniz | dəyişməsəydilər | ||
| 虚拟 | dəyişməyəm | dəyişməyəsən | dəyişməyə | dəyişməyək | dəyişməyəsiniz | dəyişməyələr | ||
| 劝励 | dəyişməyəsiyəm | dəyişməyəsisən | dəyişməyəsi | dəyişməyəsiyik | dəyişməyəsisiniz | dəyişməyəsilər | ||
| 强制 | 现在 | dəyişməməliyəm | dəyişməməlisən | dəyişməməli | dəyişməməliyik | dəyişməməlisiniz | dəyişməməlilər | |
| 过去 | dəyişməməliydim | dəyişməməliydin | dəyişməməliydi | dəyişməməliydik | dəyişməməliydiniz | dəyişməməliydilər | ||
| 证据 | 现在 | dəyişməyirmişəm | dəyişməyirmişsən | dəyişməyirmiş | dəyişməyirmişik | dəyişməyirmişsiniz | dəyişməyirmişlər | |
| 过去 | dəyişməyibmişəm | dəyişməyibmişsən | dəyişməyibmiş | dəyişməyibmişik | dəyişməyibmişsiniz | dəyişməyibmişlər | ||
| 祈使 | dəyişməyim | dəyişmə | dəyişməsin | dəyişməyək dəyişməyəlim* |
dəyişməyin | dəyişməsinlər | ||
| 潜在否定 | ||||||||
| 主语非过去分词 | dəyişəmməyən | |||||||
| 主语将来确定分词 | dəyişəmməyəcəq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) dəyişəmmədiyim | (sənin +) dəyişəmmədiyin | (属施 +) dəyişəmmədiyi | (bizim +) dəyişəmmədiyimiz | (sizin +) dəyişəmmədiyiniz | (属施 +) dəyişəmmədiyi 或 dəyişəmmədikləri | ||
| 动副词 | dəyişəmməyib | |||||||
| 一般时间分词 | dəyişəmməyəndə | |||||||
| 强化分词 | dəyişəmmədikcə | |||||||
| 特定时间分词 | dəyişəmməyərkən | |||||||
| 情态分词 | dəyişəmməyərək | |||||||
| 不定式 | dəyişəmməmək | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | dəyişəmmirəm | dəyişəmmirsən | dəyişəmmir | dəyişəmmirik | dəyişəmmirsiniz | dəyişəmmirlər |
| 完成1 | dəyişəmməmişəm | dəyişəmməmisən, dəyişəmməmişsən* |
dəyişəmməmişdir | dəyişəmməmişik | dəyişəmməmisiniz, dəyişəmməmişsiniz* |
dəyişəmməşmilər | ||
| 完成2 | – | dəyişəmməyibsən | dəyişəmməyib(dir) | – | dəyişəmməyibsiniz | dəyişəmməyib(dir)lər | ||
| 过去 | 一般 | dəyişəmmədim | dəyişəmmədin | dəyişəmmədi | dəyişəmmədik | dəyişəmmədiniz | dəyişəmmədilər | |
| 连续 | dəyişəmmirdim | dəyişəmmirdin | dəyişəmmirdi | dəyişəmmirdik | dəyişəmmirdiniz | dəyişəmmirdilir | ||
| 完成 | dəyişəmməmişdim | dəyişəmməmişdin | dəyişəmməmişdi | dəyişəmməmişdik | dəyişəmməmişdiniz | dəyişəmməmişdilər | ||
| 将来 | 确定 | dəyişəmməyəcəyəm | dəyişəmməyəcəksən | dəyişəmməyəcək | dəyişəmməyəcəyik | dəyişəmməyəcəksiniz | dəyişəmməyəcəklər | |
| 不定 | dəyişəmmərəm | dəyişəmmərsən, dəyişəmməzsən |
dəyişəmməz | dəyişəmmərik | dəyişəmmərsiniz, dəyişəmməzsiniz |
dəyişəmməzlər | ||
| 过去将来 | 确定 | dəyişəmməyəcəkdim | dəyişəmməyəcəkdin | dəyişəmməyəcəkdi | dəyişəmməyəcəkdik | dəyişəmməyəcəkdiniz | dəyişəmməyəcəkdilər | |
| 不定 | dəyişəmməzdim | dəyişəmməzdin | dəyişəmməzdi | dəyişəmməzdik | dəyişəmməzdiniz | dəyişəmməzdilər | ||
| 条件 | 现在 | dəyişəmməsəm | dəyişəmməsən | dəyişəmməsə | dəyişəmməsək | dəyişəmməsəniz | dəyişəmməsələr | |
| 过去 | dəyişəmməsəydim | dəyişəmməsəydin | dəyişəmməsəydi | dəyişəmməsəydik | dəyişəmməsəydiniz | dəyişəmməsəydilər | ||
| 虚拟 | dəyişəmməyəm | dəyişəmməyəsən | dəyişəmməyə | dəyişəmməyək | dəyişəmməyəsiniz | dəyişəmməyələr | ||
| 祈使 | dəyişəmməyim | dəyişəmmə | dəyişəmməsin | dəyişəmməyək | dəyişəmməyin | dəyişəmməsinlər | ||
| 注：部分变位形式可能只是假设，并非每一种变位形式都确实存在。 | ||||||||
| * 旧式或高语域 | ||||||||
派生词
- dəyişdirmək (“交换，代替”)
- dəyişik (“迷惑的”)
- dəyişiklik (“改变”, 名词)
- dəyişkən (“可变的”)
- dəyişkənlik (“可变性”)
参考资料
- ↑ Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*dẹg-”, Etymological dictionary of the Altaic languages [阿尔泰语系词源词典] (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill