bölmək
阿塞拜疆语
词源
源自古安纳托利亚土耳其语 [script needed] (böl-, “分离”) ← 原始突厥语 *bȫl- (“分离,分开,分辨[1]”)。[2]。与土耳其语 bölmek等同源。
发音
动词
bölmək
- 〈及物〉 分开,分离
- Onlar pulunu öz aralarında bölüblər
- 他们分了钱。
- O demişdir ki, məqsədləri ölkəni bölmək və dövləti çökdürmək idi.
- 他说他们的目标是分裂并摧毁国家。
- 〈及物〉〈数〉 除
- yüzü beşə bölmək ― 100除以5
- 〈及物〉 分发
变位
bölmək的变位
| 肯定 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 主语非过去分词 | bölən | |||||||
| 主语过去分词 | bölmüş | |||||||
| 主语将来确定分词 | böləcəq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) böldüyüm | (sənin +) böldüyün | (属施 +) böldüyü | (bizim +) böldüyümüz | (sizin +) böldüyünüz | (属施 +) böldüyü 或 böldükləri | ||
| bölüb | ||||||||
| 一般时间分词 | böləndə | |||||||
| 强化分词 | böldükcə | |||||||
| 特定时间分词 | bölərkən | |||||||
| 情态分词 | bölərək | |||||||
| 不定式 | bölmək | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | bölürəm | bölürsən | bölür | bölürük | bölürsünüz | bölürlər |
| 完成1 | bölmüşəm | bölmüsən, bölmüşsən* |
bölmüşdür | bölmüşük | bölmüsünüz, bölmüşsünüz* |
bölmüşlər | ||
| 完成2 | – | bölübsən | bölüb(dür) | – | bölübsünüz | bölüb(dür)lər | ||
| 过去 | 一般 | böldüm | böldün | böldü | böldük | böldünüz | böldülər | |
| 连续 | bölürdüm | bölürdün | bölürdü | bölürdük | bölürdünüz | bölürdülər | ||
| 完成 | bölmüşdüm | bölmüşdün | bölmüşdü | bölmüşdük | bölmüşdünüz | bölmüşdülər | ||
| 将来 | 确定 | böləcəyəm | böləcəksən | böləcək | böləcəyik | böləcəksiniz | böləcəklər | |
| 不定 | bölərəm | bölərsən | bölər | bölərik | bölərsiniz | bölərlər | ||
| 过去将来 | 确定 | böləcəkdim | böləcəkdin | böləcəkdi | böləcəkdik | böləcəkdiniz | böləcəkdilər | |
| 不定 | bölərdim | bölərdin | bölərdi | bölərdik | bölərdiniz | bölərdilər | ||
| 条件 | 现在 | bölsəm | bölsən | bölsə | bölsək | bölsəniz | bölsələr | |
| 过去 | bölsəydim | bölsəydin | bölsəydi | bölsəydik | bölsəydiniz | bölsəydilər | ||
| 虚拟 | böləm | böləsən | bölə | bölək | böləsiniz | bölələr | ||
| 劝励 | böləsiyəm | böləsisən | böləsi | böləsiyik | böləsisiniz | böləsilər | ||
| 强制 | 现在 | bölməliyəm | bölməlisən | bölməli | bölməliyik | bölməlisiniz | bölməlilər | |
| 过去 | bölməliydim | bölməliydin | bölməliydi | bölməliydik | bölməliydiniz | bölməliydilər | ||
| 证据 | 现在 | bölürmişəm | bölürmişsən | bölürmiş | bölürmişük | bölürmişsünüz | bölürmişlər | |
| 过去 | bölübmişəm | bölübmişsən | bölübmiş | bölübmişük | bölübmişsünüz | bölübmişlər | ||
| 祈使 | bölüm | böl | bölsün | bölək, böləlim* |
bölün | bölsünlər | ||
| 否定 | ||||||||
| 主语非过去分词 | bölməyən | |||||||
| 主语过去分词 | bölməmiş | |||||||
| 主语将来确定分词 | bölməyəcəq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) bölmədiyim | (sənin +) bölmədiyin | (属施 +) bölmədiyi | (bizim +) bölmədiyimiz | (sizin +) bölmədiyiniz | (属施 +) bölmədiyi 或 bölmədikləri | ||
| 动副词 | bölməyib | |||||||
| 一般时间分词 | bölməyəndə | |||||||
| 强化分词 | bölmədikcə | |||||||
| 特定时间分词 | bölməyərkən | |||||||
| 情态分词 | bölməyərək | |||||||
| 不定式 | bölməmək | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | bölmürəm | bölmürsən | bölmür | bölmürük | bölmürsünüz | bölmürlər |
| 完成1 | bölməmişəm | bölməmisən, bölməmişsən* |
bölməmiş | bölməmişik | bölməmisiniz, bölməmişsiniz* |
bölməmişlər | ||
| 完成2 | – | bölməyibsən | bölməyib(dir) | – | bölməyibsiniz | bölməyib(dir)lər | ||
| 过去 | 一般 | bölmədim | bölmədin | bölmədi | bölmədik | bölmədiniz | bölmədilər | |
| 连续 | bölmürdüm | bölmürdün | bölmürdü | bölmürdük | bölmürdünüz | bölmürdülər | ||
| 完成 | bölməmişdim | bölməmişdin | bölməmişdi | bölməmişdik | bölməmişdiniz | bölməmişdilər | ||
| 将来 | 确定 | bölməyəcəyəm | bölməyəcəksən | bölməyəcək | bölməyəcəyik | bölməyəcəksiniz | bölməyəcəklər | |
| 不定 | bölmərəm | bölmərsən, bölməzsən |
bölməz | bölmərik | bölmərsiniz, bölməzsiniz | bölməzlər | ||
| 过去将来 | 确定 | bölməyəcəkdim | bölməyəcəkdin | bölməyəcəkdi | bölməyəcəkdik | bölməyəcəkdiniz | bölməyəcəkdilər | |
| 不定 | bölməzdim | bölməzdin | bölməzdi | bölməzdik | bölməzdiniz | bölməzdilər | ||
| 条件 | 现在 | bölməsəm | bölməsən | bölməsə | bölməsək | bölməsəniz | bölməsələr | |
| 过去 | bölməsəydim | bölməsəydin | bölməsəydi | bölməsəydik | bölməsəydiniz | bölməsəydilər | ||
| 虚拟 | bölməyəm | bölməyəsən | bölməyə | bölməyək | bölməyəsiniz | bölməyələr | ||
| 劝励 | bölməyəsiyəm | bölməyəsisən | bölməyəsi | bölməyəsiyik | bölməyəsisiniz | bölməyəsilər | ||
| 强制 | 现在 | bölməməliyəm | bölməməlisən | bölməməli | bölməməliyik | bölməməlisiniz | bölməməlilər | |
| 过去 | bölməməliydim | bölməməliydin | bölməməliydi | bölməməliydik | bölməməliydiniz | bölməməliydilər | ||
| 证据 | 现在 | bölməyirmişəm | bölməyirmişsən | bölməyirmiş | bölməyirmişük | bölməyirmişsünüz | bölməyirmişlər | |
| 过去 | bölməyibmişəm | bölməyibmişsən | bölməyibmiş | bölməyibmişük | bölməyibmişsünüz | bölməyibmişlər | ||
| 祈使 | bölməyim | bölmə | bölməsin | bölməyək bölməyəlim* |
bölməyin | bölməsinlər | ||
| 潜在否定 | ||||||||
| 主语非过去分词 | böləmməyən | |||||||
| 主语将来确定分词 | böləmməyəcəq | |||||||
| 非主语分词 | (mənim +) böləmmədiyim | (sənin +) böləmmədiyin | (属施 +) böləmmədiyi | (bizim +) böləmmədiyimiz | (sizin +) böləmmədiyiniz | (属施 +) böləmmədiyi 或 böləmmədikləri | ||
| 动副词 | böləmməyib | |||||||
| 一般时间分词 | böləmməyəndə | |||||||
| 强化分词 | böləmmədikcə | |||||||
| 特定时间分词 | böləmməyərkən | |||||||
| 情态分词 | böləmməyərək | |||||||
| 不定式 | böləmməmək | |||||||
| 单数 | 复数 | |||||||
| 第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
| 直陈 | 现在 | 一般 | böləmmirəm | böləmmirsən | böləmmir | böləmmirik | böləmmirsiniz | böləmmirlər |
| 完成1 | böləmməmişəm | böləmməmisən, böləmməmişsən* |
böləmməmişdir | böləmməmişik | böləmməmisiniz, böləmməmişsiniz* |
böləmməşmilər | ||
| 完成2 | – | böləmməyibsən | böləmməyib(dir) | – | böləmməyibsiniz | böləmməyib(dir)lər | ||
| 过去 | 一般 | böləmmədim | böləmmədin | böləmmədi | böləmmədik | böləmmədinüz | böləmmədilər | |
| 连续 | böləmmirdim | böləmmirdin | böləmmirdi | böləmmirdik | böləmmirdiniz | böləmmirdülir | ||
| 完成 | böləmməmişdim | böləmməmişdin | böləmməmişdi | böləmməmişdik | böləmməmişdiniz | böləmməmişdilər | ||
| 将来 | 确定 | böləmməyəcəyəm | böləmməyəcəksən | böləmməyəcək | böləmməyəcəyik | böləmməyəcəksiniz | böləmməyəcəklər | |
| 不定 | böləmmərəm | böləmmərsən, böləmməzsən |
böləmməz | böləmmərik | böləmmərsiniz, böləmməzsiniz |
böləmməzlər | ||
| 过去将来 | 确定 | böləmməyəcəkdim | böləmməyəcəkdin | böləmməyəcəkdi | böləmməyəcəkdik | böləmməyəcəkdiniz | böləmməyəcəkdilər | |
| 不定 | böləmməzdim | böləmməzdin | böləmməzdi | böləmməzdik | böləmməzdiniz | böləmməzdilər | ||
| 条件 | 现在 | böləmməsəm | böləmməsən | böləmməsə | böləmməsək | böləmməsəniz | böləmməsələr | |
| 过去 | böləmməsəydim | böləmməsəydin | böləmməsəydi | böləmməsəydik | böləmməsəydiniz | böləmməsəydilər | ||
| 虚拟 | böləmməyəm | böləmməyəsən | böləmməyə | böləmməyək | böləmməyəsiniz | böləmməyələr | ||
| 祈使 | böləmməyim | böləmmə | böləmməsin | böləmməyək | böləmməyin | böləmməsinlər | ||
| 注:部分变位形式可能只是假设,并非每一种变位形式都确实存在。 | ||||||||
| * 旧式或高语域 | ||||||||
派生词
- bölmə (“分区,部门;份”)
- bölüşmək (“分享”)
参考资料
- ↑ Clauson, Gerard (1972), “böl-”, An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, 页332
- ↑ Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*bȫl-”, Etymological dictionary of the Altaic languages [阿尔泰语系词源词典] (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
